De Lusthof der Muziek

De Lusthof der Muziek biedt een ontdekkingsreis langs 750 jaar Nederlandse en Vlaamse muziektraditie, met speciale aandacht voor grotendeels vergeten genres zoals volksmuziek, speelmansmuziek, oude dansmuziek, kunstmuziek, liedboeken, straatliederen, anonieme componisten, enzovoort. De Lusthof der Muziek is een doorgeefluik van muziekbronnen die - dankzij internet - voor het eerst sinds eeuwen weer beschikbaar zijn. Alleen, ze staan over talloze websites verspreid. Met behulp van de Lusthof hopen we te bereiken dat ze niet alleen beschikbaar, maar ook makkelijk vindbaar zijn.

The Garden of Musical Delights delves into 750 years of musical tradition in the Low Countries: Flanders and the Netherlands. Read more

26 december 2011

Hs. Mentjot (ca 1771)

Juni 2013: nieuwe transcripties beschikbaar!

Dit handschrift is gezet voor klavier en bevat 63 melodieën. Er staan voornamelijk dansen in: veel menuetten, en een aantal gigues, murki's (!?), et cetera (maar geen mazurka's, zoals elders gesuggereerd; die kwamen pas in de 19e eeuw in de mode).

Fragment van een centsprent van rond 1780, t Vermaaklyk tydverdryf, zo noemt men alles, wat dit prentgestel vertoont

Afkomstig van het Geheugen van Nederland.

In het handschrift Mentjot (deze schrijfwijze lijkt de voorkeur te hebben boven 'Mentiot', zoals het elders wordt gespeld) staan drie verschillende namen: Jan Mentjot, Johan Gerhard Mentjot en Johannis Jacobus Mentiot. Ook worden er diverse jaartallen in vermeld, alle tussen 1765 en 1781(4?). Daarnaast valt een steeds terugkerende woordje op: 'Borg'.

Hs. Mentjot

Naar deze vermoedelijke schrijvers of eigenaren is nog geen onderzoek gedaan. In de 18e en begin 19e eeuw lijkt de familienaam Mentjot eigenlijk maar op een plek in Nederland voor te komen, in de Achterhoek en meer specifiek in Gendringen, iets ten noordoosten van Nijmegen. Jac F. ontdekte dat het nabijgelegen stadje Terborg vroeger ook wel (ter) 'Borg' heette: het lag bij een rijke burcht, kasteel Wisch. Het klavierhandschrift moet welhaast uit een betrekkelijk welgestelde familie komen, maar de familie Mentjot lijkt nooit het kasteel zelf te hebben bewoond.

Recentelijk (okt. 2012) stuitte ik op een artikel van musicoloog Rudolf Rasch, waarin hij schrijft: "Julius Röntgen zag in 1926 in Laag-Keppel een speelmansboekje van Johan Gerhard Mentjot, gedateerd Terborg 3.3.1769, met eenvoudige zettingen van lied en danswijzen voor klavier. Zie Julius Röntgen, ‘Een kermismuziekboekje uit het jaar 1789,’ [sic, in het artikel zelf staat 1769], Caecilia en het Muziekcollege 84 | 14/3 (1.12.1926), pp. 35-40." Laag-Keppel ligt 15 kilometer ten noord-westen van Terborg. Dat sluit dus mooi aan op de veronderstelde plek van herkomst van het handschrift!

De muziek tot slot. Hier een bladzijde met een melodie gezet voor klavier.

Hs. Mentjot

Dit handschrift werd door het NMI gescand en is online beschikbaar.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Gegevens

Aanvulling oktober 2021: Onderstaande koppelingen naar individuele bestanden op Dropbox en Google Drive werken niet meer. De meeste bestanden kun je nu vinden in de volgende verzamelmap (in grote lijn chronologisch gesorteerd): Google Drive: Lusthof der Muziek.

- Hs. Mentjot (NMI Kluis D 14) bij de Liederenbank (met overzicht van liedtitels)
- Hs. Mentjot bij het NMI
- Scan bij het NMI: Handschrift Mentjot (NMI Kluis D14)
- Transcriptie in PDF (26 Mb).
- Transcriptie in musicXML.
- Transcriptie in mp3 (53 Mb).
- Transcriptie in myr.
- Transcriptie in abc.

- Het artikel van Rudolf Rasch, in Muziekgeschiedenis van de Nederlandse Republiek, hoofdstuk 15: Beroeps- en amateurmusici, blz. 24
- De bewerking door Julius Röntgen is te vinden bij het NMI: Een Kermismuziekboekje uit het jaar 1769 / Voor Viool en Piano bewerkt / van / Julius Röntgen.
- Een artikel van Julius Röntgen over zijn vondst van het handschrift is te vinden op De vereenigde tijdschriften Caecilia en Het muziekcollege, 1926 (zoek op 'kermismuziekboekje')
- Meer over de familie Mentjot in de Achterhoek bij het genealogie domein
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

4 opmerkingen:

  1. Altijd verrassend om onze familie naam ergens tegen te komen !

    Met vriendelijke groet,

    Jak Mentjot

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Beste Jakkie,
    Weet jij of iemand anders in de familie meer over de Mentjotten uit Terborg of Gendringen? Meer inzicht in de schrijvers van het handschrift zou de waarde ervan voor ons enorm vergroten! Als je meer weet, zou je me missschien een mailtje willen sturen: de.vrolijke.plug [apenstaart] gmail.com.
    Alvast bedankt!
    De Vrolijke Plug

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Wat wilt u precies weten?

      Mvg,
      Angela Mentjot (zusje van Jakkie)

      Verwijderen
  3. Beste Angela,
    Soms heeft onderzoek naar de eigenaren van manuscripten als dit interessante details over hun leven aan het licht gebracht, maar het is moeilijk te voorspellen wat dat precies zal zijn.

    Het zou bijvoorbeeld waardevol zijn om te weten of er documenten of archiefvermeldingen uit die tijd bewaard zijn gebleven, of ze inderdaad in Terborg woonden, wat de onderlinge verwantschap van de verschillende personen in het handschrift was, wat voor beroepen zij (en hun ouders) hadden, uit wat voor milieu ze kwamen, en of er aanwijzingen zijn over de rol die muziek in die tijd in de familie speelde.

    Alvast bedankt als er bij jullie kennis over jullie voorgeslacht is dat je wilt delen!
    Met vriendelijke groet,
    De Vrolijke Plug

    BeantwoordenVerwijderen