Hs. 'Speelmansboek MSo 13' (1750-1770)

Opnieuw een 18e-eeuws muziekhandschrifje waarvan de titel voor verwarring kan zorgen. Dit Speelmansboek met eenstemmige en meerstemmige melodieën en "psalmloopen" (zoals het in de Liederenbank wordt genoemd) bevat 38 melodieën. In de digitale collectie van de Universiteit van Utrecht staat het te boek als '28 [sic] eenstemmige melodieën' en wordt het jaartal 1780 vermeld. Wat bij beide databanken zo ongeveer hetzelfde is (al heeft Utrecht inmiddels ook hier iets veranderd), is de signatuur: LBMUZ:Rar Mso 13. Niet erg poëtisch? Toch houdt de Vrolijke Plug het er maar even bij.

Cornelis Dusart (1660-1704) Een vioolspelende man

Afkomstig van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie

Maar laat je door deze naamsverwarring niet afschrikken. De vraag is natuurlijk of er interessante muziek in staat. Mso 13 bestaat uit drie delen. Het eerste del bevat eenstemmige liedmelodieën (voor viool, fluit of hobo), genummerd 22-49 (het voorafgaande gedeelte is kennelijk verdwenen). Het tweede deel bevat twee- en eenstemmig stukjes, sommige met tekst. Het derde deel bevat 'psalmlopen' en transposities van de melodie van 'De koopman van Smirna'. Veel melodieën zijn ook van andere bronnen bekend (denk bijvoorbeeld aan de Hollandsche Boerenliedjes en aan de Hollantsche Schouburgh), maar een aantal komt kennelijk nergens anders voor.

Voorbeeld uit het handschrift MSo 13 (origineel bij de Universiteit Utrecht):


Net als veel van dergelijke handschriften bevond ook Mso 13 zich op een weliswaar veilige maar ook voor de buitenstaander nogal onbereikbare plek. Gelukkig spant de Universiteit van Utrecht zich in om een aantal van deze zeldzame bronnen digitaal beschikbaar te stellen, een aanbevelenswaardig initiatief! Het Meertens Instituut deed daar nog een schepje bovenop en maakte er een digitale transcriptie van, die in de Liederenbank werd opgenomen: daar is alles doorzoekbaar en te downloaden.

Transcriptie uit het handschrift MSo 13 door de liederenbank:


~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Gegevens
- Handschrift [Speelmansboek met eenstemmige en meerstemmige melodieën en "psalmloopen"] (1750-1770) bij de Nederlandse liederenbank (Meertens Instituut), met titeloverzicht en transcripties van alle melodieën.

- Scan van het handschrift [28 eenstemmige melodieën] (ca. 1780) (LBMUZ:Rar Mso 13) (nieuwe signatuur: UB Utrecht Hs. 20 A 2) bij de Universiteit Utrecht. Sinds kort kun je deze en andere bronnen bij de UU als pdf in één keer downloaden.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~