De Lusthof der Muziek

De Lusthof der Muziek biedt een ontdekkingsreis langs 750 jaar Nederlandse en Vlaamse muziektraditie, met speciale aandacht voor grotendeels vergeten genres zoals volksmuziek, speelmansmuziek, oude dansmuziek, kunstmuziek, liedboeken, straatliederen, anonieme componisten, enzovoort. De Lusthof der Muziek is een doorgeefluik van muziekbronnen die - dankzij internet - voor het eerst sinds eeuwen weer beschikbaar zijn. Alleen, ze staan over talloze websites verspreid. Met behulp van de Lusthof hopen we te bereiken dat ze niet alleen beschikbaar, maar ook makkelijk vindbaar zijn.

The Garden of Musical Delights delves into 750 years of musical tradition in the Low Countries: Flanders and the Netherlands. Read more

22 november 2013

Scans van de Oude en Nieuwe Hollantse Boeren Lieties en Contredansen (c. 1700)

De tweede verrassing van deze week: de KB blijkt scans van de Oude en Nieuwe Hollantse Boeren Lieties en Contredansen online te hebben gezet!
De ONHBC zijn 's Neerlands belangrijkste bron van speelmansmuziek en een logisch startpunt voor iedere geïnteresseerde in 18e-eeuwse populaire muziek. Fijn dus dat de originelen eindelijk digitaal beschikbaar zijn!

Meer informatie helemaal onderaan deze pagina van de Lusthof der Muziek.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

21 november 2013

Scans van De Hollantsche Schouburgh (1714)

Alle deeltjes van De Hollantsche Schouburgh zijn nu ook als scans beschikbaar (transcripties waren er al). Ze zijn te vinden bij het portaal 'Speelmuziek' van de Liederenbank. Daarop staan ook transcripties van diverse andere oud-Hollandse muziekbronnen, en van de beroemde 'Onder de Groene Linde'-opnamen.

Gebruikers van de Liederenbank verwonderen zich onderling nogal eens over de eigenaardigheden van die site; mocht dat gaan vervelen, het speelmuziek-portaal is geknipt voor de nodige nieuwe gespreksstof.

Enkele tips om gebruik van het portaal te vergemakkelijken:

- Ben voorzichtig met klikken op de link naar het 'bronnenoverzicht', linksboven. Je kunt eigenlijk niet om deze pagina heen, maar je computer loopt er gemakkelijk op vast. Zodra de basisgegevens zijn geladen (zeg 5 seconden nadat de pagina op je scherm is verschenen) klik je het best in je browser op 'stoppen met laden' (het icoontje dat afwisselend de vorm heeft van een cirkelvormige pijl en een kruisje), anders wordt het computergeheugen gevuld met een (geheel overbodige) stroom van afbeeldingen.

- Heb je een melodie gevonden, dan loont het om de verschillende doorklikmogelijkheden op de pagina te verkennen. (De overzichtspagina wordt gevuld met informatie die vooral voor wetenschappers interessant is.) Om de scans in beeld te krijgen klik je op het bescheiden knopje 'Scan > Tonen'. Staat er 'Geen scan van deze bron'? Klik op 'Details tonen' en als je geluk hebt zijn de scans er toch. Krijg je de melodie maar in één formaat te zien? Klik op 'Details tonen' en er komen andersoortige bestanden boven water (verscholen onderaan de pagina).

- In theorie zijn er png-, pdf-, abc-, midi- en ly- (lilypond) bestanden voorhanden. Maar niet te vroeg gejuicht: de laatste keer dat de Vrolijke Plug het probeerde vertoonden sommige midi-bestanden rare hickups, en de abc-bestanden zijn gewoon onbruikbaar: iedere regelindeling is afwezig, de maatstrepen ontbreken en de notatie staat vol overtollige informatie over de lengte van de noten. Om deze bestandjes aan de praat te krijgen moet je zoveel sleutelen dat het de moeite niet is. (Met lilypond heeft de Vrolijke Plug geen ervaring, dat is nogal ingewikkeld.) Gelukkig kun je hier op de Lusthof bruikbare bestanden vinden.

Maar genoeg gemopperd. In ieder geval is er bij Speelmuziek voorzien in een knop die maakt dat je alleen de reeds ingevoerde melodieën te zien krijgt (bij de eigenlijke Liederenbank is dat nog altijd een groot gemis). En de scans van De Hollantsche Schouburgh staan er toch maar mooi op!

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Gegevens
Link naar het eerste deel van De Hollantsche Schouburgh in het speelmuziek-portaal van de Liederenbank (niet naar het bronnenoverzicht, dat mag u zelf uitproberen):
- De Hollantsche Schouburgh deel 1 bij Speelmuziek (met scans)

Interne link naar de pagina over De Hollantsche Schouburgh waar u per deeltje een link naar de scans vindt:
- De Hollantsche Schouburgh op de Lusthof der Muziek

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

4 november 2013

Hs. Thysius (1595-1630) gedigitaliseerd!

De Vrolijke Plug heeft het grote genoegen u een nieuw digitaal kleinood aan te mogen bieden, een transcriptie van het oudste Noord-Nederlandse handschrift met populaire muziek: het Luithandschrift van Thysius.

Heel wat mensen hebben in de loop der tijd hun naam aan dit handschrift verbonden: het werd rond 1600 samengesteld door Adriaan Joriszoon Smout, was rond 1650 eigendom van de rijke boekverzamelaar Johannes Thijs, werd rond 1885 door prof. J.P.N. Land overgezet in notenschrift en recentelijk tenslotte gedigitaliseerd door onze onvermoeibare hoftranscribent Ad Kwakernaat.

Afb.: 'Terra', Crispijn de Passe (I) & Maarten de Vos c. 1590 - 1600. Museum Boymans van Beuningen (collectie.boijmans.nl/nl/).

De artikelen van professor Land waren al enige tijd op de Lusthof te vinden, maar hierbij presenteren wij u de melodieën in modern notenschrift, in een reeks van digitale formaten, te weten pdf-, mp3-, abc-, xml- en myr-bestanden van alle melodieën, gebaseerd op de interpretatie van J.P.N. Land.

Alle bestanden zijn te vinden op de reeds bestaande pagina over het Handschrift van Thysius.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Aanvulling oktober 2021: De meeste bestanden kun je nu vinden in de volgende verzamelmap (in grote lijn chronologisch gesorteerd): Google Drive: Lusthof der Muziek.

Zingend door het leven en andere informatieve boeken

Het deed de Vrolijke Plug destijds de schellen van de ogen vallen, het fantastische boek Zingend door het leven van Natascha Veldhorst uit 2009: al die mensen op Oud-Hollandse schilderijen met hun gek vertrokken bekken, jong en oud, in hun eentje of in een groep, uit het raam leunend of aan tafel hangend, in een herberg of buiten in de natuur... die mensen waren stuk voor stuk aan het zingen!

Dit boek is nu gratis te downloaden (legaal!) via de website van de Amsterdam University Press: Zingend door het leven: Het Nederlandse liedboek in de Gouden Eeuw.

En als u toch op die website bent, loont het de moeite nog wat verder rond te kijken. Zo vindt u er ook:

Bloemendal & Korsten (2012) Joost van den Vondel (1587-1679): Dutch Playwright in the Golden Age

Deutsch & Weber (2010) Weana Tanz (Wiener Tänze)

Grijp & Willaert (2008) De fiere nachtegaal: Het Nederlandse lied in de middeleeuwen

Roberts (2012) Sex and Drugs before Rock 'n' Roll: Youth Culture and Masculinity during Holland's Golden Age

Veldhorst (2004) De perfecte verleiding: Muzikale scènes op het Amsterdams toneel in de 17e eeuw

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

8 juli 2013

Hs. Für Maaghdalena Darrest (1716)

Het handschrift Für Maaghdalena Darrest, gedateerd 1716, bevindt zich in de collectie van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag (133 K 26). Van de naam van de eigenaresse doen nogal wat spellingsvarianten de ronde. De ‘gestandaardiseerde’ naam wordt doorgaans geschreven als Magdalena d'Arrest; andere spellingsvarianten van voor- en achternaam zijn Maaghdalona en Dakkest of Dakkert. Het manuscript werd in 1933 gekocht en ondergebracht in de collectie van de gedreven amateurmusicoloog Scheurleer. In 1936 werd het toegevoegd aan de handschriftencollectie van de KB.

Deftig gezelschap bij een klavier. Toegeschreven aan Balthasar Denner (werkzame periode 1696 – 1749, in de jaren dertig woonachtig in Amsterdam). RKD, nr. 204082.

Het voorgedrukte muziekpapier draagt het vignet van Paulus Matthysz te Amsterdam, met als onderschrift ‘in ’t Mufyc-boek, is alderley gelinieert Papier, Italiaenfe, en andere Mufyc te koop.’ De muziek is genoteerd voor een klavierinstrument.

De transcriptie werd verzorgd door Ad Kwakernaat. Scans van het origineel zijn niet online beschikbaar.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Achtergronden

Aanvulling oktober 2021: Onderstaande koppelingen naar individuele bestanden op Dropbox en Google Drive werken niet meer. De meeste bestanden kun je nu vinden in de volgende verzamelmap (in grote lijn chronologisch gesorteerd): Google Drive: Lusthof der Muziek.

- Transcriptie in PDF (14 Mb)
- Transcriptie in musicXML
- Transcriptie in mp3(27 Mb)
- Transcriptie in myr
- Transcriptie in abc

- Handschrift in de catalogus van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

26 juni 2013

Vele nieuwe transcripties

Afgaand op het aantal berichten in de afgelopen maanden zou je denken dat de Lusthof der Muziek een sluimerend bestaan leidt. Niets is echter minder waar: achter de schermen wordt er keihard aan nieuwe transcripties gewerkt. Met name trekharmonicaspeler Ad Kwakernaat heeft bergen werk verzet - en daar wordt de Vrolijke Plug heel vrolijk van:


Eerder werd hier al bericht over de drie 18e-eeuwse handschriften van de familie van Bolhuis uit Noord-Groningen. De afgelopen maanden heeft Ad van al deze muziekboekjes digitale transcripties gemaakt - een waar monnikenwerk: de verzameling van Van Bolhuis is de grootste private 18e-eeuwse verzameling speelmansmelodieën die we in Nederland kennen.

Maar Ad heeft zelfs nog meer werk verzet: ook het Dansboekje van Kooij, een 'Gitaarboekje' en de 'fragmenten van deel 7 & 8 van De Nieuwe Hollandsche Schouwburg' wisten niet aan zijn werklust te ontkomen en zijn nu in digitale vorm beschikbaar!

Een speciale vermelding verdient het door Ad getranscribeerde Achterhoekse handschrift van Jan Mentjot. Dit pianoboek, ooit ontdekt en bewerkt door de illustere componist Julius Röntgen, blijkt enkele verrassende muzikale schatten te herbergen!

Van iedere bron is een kant-en-klaar boekwerk beschikbaar in de vorm van een pdf, inclusief een inleiding en alle transcripties, klaar om afgedrukt te worden. Daarnaast zijn in de meeste gevallen computer-gegenereerde mp3-tjes beschikbaar om direct te beluisteren, en voor gebruik met muziekprogramma's van allerlei pluimage zijn de transcripties beschikbaar in abc, xml en myr.

We wensen je veel speel- en luisterplezier met al dit nieuwe materiaal!

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Bronnen

- Anoniem: Handschrift 'Muziekboekje met voornamelijk dansen, gezet voor de gitaar' (ca. 1850)
- Drie handschriften Bolhuis: (ca. 1730-'80) Bolhuis I, Bolhuis II en Bolhuis III
- Kooy: 'Dans-Boekje H.C. Kooy' (ca. 1900)
- Mentjot: 'Handschrift van Jan Mentjot' (ca 1771)
- De Nieuwe Hollandsche Schouwburg: fragmenten deel 7 & 8 (1765-'67)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Nieuwe Hollandsche Schouwburg: fragmenten 7 & 8 (1765)

Een tijdje geleden dook er een kleine maar mysterieuze verzameling gedrukte 18e-eeuwse bladmuziek op, vermoedelijk fragmenten van De Nieuwe Hollandsche Schouwburg, een serie boekjes met speelmansmuziek die vanaf 1751 werd uitgegeven door Johannes Smit in Amsterdam. Alleen de eerste zes delen van deze reeks waren teruggevonden. Jos Koning van muziekgroep Twee Violen en een Bas schreef er een uitgebreid werk over en wijdde er cd's aan.

La Cuisse (ca. 1762) Le répertoire des bals: La Griel

Een nauwkeurige vergelijking met ander materiaal uit die tijd verschaft meer duidelijkheid. De gevonden partituren kunnen eigenlijk niet anders zijn dan latere deeltjes van de NHS. Een voorlopig overzicht van de bewijzen is te vinden in de digitale uitgave die we hebben gemaakt en waarvoor Ad Kwakernaat de transcriptie voor zijn rekenening nam. Een leuk detail is dat we aan de hand van het karakteristieke 'handschrift' zelfs de vermoedelijke graveur hebben weten te achterhalen van zowel de fragmenten als eerdere deeltjes van de NHS. Dit was Pieter Mol, een graveur die in de tweede helft van de 18e eeuw voor diverse Amsterdamse uitgevers muziek en landkaarten bewerkte. Een meer gedetailleerde bewijsvoering komt later aan bod; we bieden je nu alvast de gevonden deunen aan. Met dank aan Kautilya en Jac F. voor hun hulp bij het traceren van het materiaal.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Achtergronden

Aanvulling oktober 2021: Onderstaande koppelingen naar individuele bestanden op Dropbox en Google Drive werken niet meer. De meeste bestanden kun je nu vinden in de volgende verzamelmap (in grote lijn chronologisch gesorteerd): Google Drive: Lusthof der Muziek.

- Transcriptie in PDF (6 Mb)
- Transcriptie in musicXML
- Transcriptie in mp3(35 Mb)
- Transcriptie in myr
- Transcriptie in abc

- Website van Jos Koning.

- Eerste zes delen van De Nieuwe Hollandsche Schouwburg (transcripties etc.).

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~