De Lusthof der Muziek

De Lusthof der Muziek biedt een ontdekkingsreis langs 750 jaar Nederlandse en Vlaamse muziektraditie, met speciale aandacht voor grotendeels vergeten genres zoals volksmuziek, speelmansmuziek, oude dansmuziek, kunstmuziek, liedboeken, straatliederen, anonieme componisten, enzovoort. De Lusthof der Muziek is een doorgeefluik van muziekbronnen die - dankzij internet - voor het eerst sinds eeuwen weer beschikbaar zijn. Alleen, ze staan over talloze websites verspreid. Met behulp van de Lusthof hopen we te bereiken dat ze niet alleen beschikbaar, maar ook makkelijk vindbaar zijn.

The Garden of Musical Delights delves into 750 years of musical tradition in the Low Countries: Flanders and the Netherlands. Read more

24 november 2011

Hs. 'Trompetboek I en II' (na 1743)

Het Trompetboek, van halverwege de 18e eeuw, bevat 140 melodieën met zogenaamde speelmansmuziek - de 'popmuziek' van die tijd. Het handschrift is bijzonder omdat de muziek tweestemming is genoteerd én beide stemboekjes bewaard zijn gebleven. Tot voor kort was dit handschrift nauwelijks toegankelijk. Dankzij het digitaliseringsproject 'Speelmuziek' van het Nederlands Muziek Instituut (NMI) en het Meertens Instituut (MI) is integraal op internet te vinden.

Trompetboek: 1e stem (collectie NMI)


Trompetboek: 2e stem (collectie NMI)


Volgens de oorspronkelijke catalogusbeschrijving is de muziek gezet voor twee violen, maar nadere bestudering leert dat het handschrift vermoedelijk was bedoeld voor twee trompetten.

Het lijkt, zoals veel muziekverzamelingen uit die tijd, te opereren in een voor ons ongewoon en onbekend grensgebied tussen vroeg-klassieke en volksmuziek. En onbekend maakt onbemind; daarmee in het reine komen is een proces dat zich onder (volks)muzikanten de laatste tijd langzaam lijkt te voltrekken.

J.H. Quinkhard: Een violist en een fluitist musicerend (1755)

Uit het Geheugen van Nederland.

Voor het gemak van de gebruiker is dit handschrift in de archieven voorzien van verschillende titels: de Liederenbank van het MI noemt dit het Trompetboek I en II, waar het NMI het heeft over een [Verzameling van 'airs', dansen en marsen, gezet voor twee violen]. Om de verwarring nog groter te maken: dit boekje staat elders ook bekend als het Vioolboek Sibersma. Dat is nog wel de meest ongelukkige keuze, want Sibersma is enkel de naam van de ambachtsman die het voorblad graveerde (het is immers een muziekschriftje met voorgedrukte notenbalken). Voor de duidelijkheid: het gaat echt om hetzelfde handschrift, dat bij het NMI de code 4-G-87 heeft.

Veel van de melodieën zijn titelloos, andere worden generiek aangeduid als 'adagio', 'allegro', 'aria', 'menuet', 'marsch', 'polones' en 'wachtel'. Verder zijn er getitelde nummers als Wilhelmus, Wan du mijn Schwager wilt weren, Meins vraus vrolick heit, La prise de chasse, Hoelane marsch, Jagt giga en Wan ik en sabel het.

Ong. 1800: Nederlandse militaire muziek, met in het midden een serpent. Amsterdam, eencentsdruk van uitg. Erve H. Rijnders


Digitalisering
De trompetboekjes waren vroeger in het bezit van verzamelaar en amateurmusicoloog Chr. Vlam. Ze kwamen na diens dood in bezit van het NMI. In een digitaliseringsproject dat op dit moment (2011) nog in volle gang is, werden de handschriften niet alleen gescand, maar nam het MI bovendien de moeite alle melodieën naar digitaal notenschrift over te zetten ('transcriberen'). Zo werden ze in de Nederlandse Liederenbank opgenomen. Zodoende is de muziek nu doorzoekbaar, en kun je binnenkort alle melodieën beluisteren en in verschillende digitale formaten downloaden.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Gegevens:
- Gegevens van het handschrift [Verzameling van 'airs', dansen en marsen, gezet voor twee violen] bij het Nederlands Muziek Instituut.

- Scan bij het NMI: handschrift 'Trompetboek' = 'Verzameling van 'airs', dansen en marsen, gezet voor twee violen' (NMI-4G87)

- Het Trompetboek I en II bij de Nederlandse Liederenbank (Meertens Instituut), met titeloverzicht en transcripties.

- Ook de naam 'Handschrift Sibersma' doet voor deze boekjes de ronde, een aanduiding die makkelijk tot misverstanden kan leiden: Sibersma is enkel de naam van de kunstenaar die de voorgedrukte gravure op de kaft maakte (het betreft hier boekjes met voorgedrukte notenbalken).
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Geen opmerkingen:

Een reactie posten