De Lusthof der Muziek

De Lusthof der Muziek biedt een ontdekkingsreis langs 750 jaar Nederlandse en Vlaamse muziektraditie, met speciale aandacht voor grotendeels vergeten genres zoals volksmuziek, speelmansmuziek, oude dansmuziek, kunstmuziek, liedboeken, straatliederen, anonieme componisten, enzovoort. De Lusthof der Muziek is een doorgeefluik van muziekbronnen die - dankzij internet - voor het eerst sinds eeuwen weer beschikbaar zijn. Alleen, ze staan over talloze websites verspreid. Met behulp van de Lusthof hopen we te bereiken dat ze niet alleen beschikbaar, maar ook makkelijk vindbaar zijn.

The Garden of Musical Delights delves into 750 years of musical tradition in the Low Countries: Flanders and the Netherlands. Read more

7 december 2010

Nederlandtsche Gedenck-clanck (1626)

Door Adriaen Valerius

Een klassieker uit de Nederlandse liedgeschiedenis is Valerius' Gedenck-clanck (1626), een boek dat de geschiedenis van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) vertelt. De bundel bevat het verhaal van de opstand, drie door Valerius bewerkte geuzenliederen, en zelf gedichte liederen op bestaande maar soms door Valerius aangepaste melodieën, compleet met muzieknotaties en gevolgd door tabulatuur voor luit en citer.

Titelblad van de Nederlandtsche gedenck-clanck (1626)


Het bekendst is een geuzenlied dat teruggaat tot het begin van de opstand: het is het Wilhelmus, in een versie die de basis voor ons huidige volkslied zou vormen.

In Valerius' eigen tijd werd het boek nauwelijks gewaardeerd: de enorme belangstelling stamt van het midden van de negentiende eeuw. Sommige van de liederen, zoals Merck toch hoe sterck, zijn ook nu nog bekend.

The Shepherds zingen Merck toch hoe sterck (LP 'Komt vrienden in den ronde, ong. 1960)

Sfeerbeeld: Hendrick Ter Brugghen Duet met luit (1628)
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Gegevens:
- Adrianus Valerius (1626) Neder-landtsche gedenck-clanck, Veere: erfgenamen van de auteur, 1626 [gedrukt te Haarlem] (Vele heruitgaven).
- Volledige titel: Neder-landtsche gedenck-clanck, Kortelick openbarende de voornaemste geschiedenissen van de seventhien Nederlandsche Provintien, Verciert met verscheydene aerdige figuerlicke platen ende stichtelijcke rimen ende liedekens, ... De Liedekens (meest alle nieu zijnde) gestelt op Musyck-noten, ende elck op een verscheyden vois, beneffens de tablatuer van de luyt en de cyther. 295 pp.
- Met muzieknotatie (mensuraalnotatie, met maatstrepen), 79 liederen met melodie en tablatuur voor luit en citer (deze zettingen dienen niet als begeleiding te worden opgevat, aldus de musicoloog R. Rasch). In sommige facsimile heruitgaven ontbreekt de tablatuur; andere heruitgaven bevatten modern notenschrift.
- Picarta: titelgegevens, scan van het titelblad.
- Liederenbank: titelgegevens, index van liedtitels, muzieknotaties, geen tablatuur
- DBNL: titelgegevens, index van liedtitels, muzieknotaties, toelichting, geen tablatuur
- Melodieën in midi.
- Achtergronden door Rudolf Rasch
- Achtergrond: Gedenck-clanck.
- Over de uitvoeringspraktijk, door de musicoloog Louis Grijp.
- Biografie van de auteur: Wikipedia.
- De klassieke componist Cornelis Dopper (die een grote interesse in volksmuziek had) verwerkte een aantal melodieën uit Valerius' Gedenck-Clanck in zijn Zevende Symphonie.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

1 december 2010

Van Duyse: Het oude Nederlandsche lied (1903-1907)

Drie (- vijf) delen, door Florimond van Duyse

Folkcorn speelt ‘Laet ons den landtman loven’ uit Fl. van Duyse, deel 1:

(Met toestemming van Folkcorn)

De Vlaamse componist, dichter en etnomusicoloog Florimond van Duyse (1843–1910) verzamelde oud-Nederlandse en Vlaamse volksliederen. Het resultaat was een zeer omvangrijk geschiedkundig overzicht, compleet met achtergronden. De 713 liederen zijn onderverdeeld in 15 rubrieken. Er zijn kerstliederen, driekoningenliederen en minneliederen, maar ook 'zieleklachten', 'liederen over de verhouding van den mensch tot de natuur' en 'liederen betreftende het huiselijk en maatschappelijk leven'.

In tegenstelling tot voorgangers als Edmond De Coussemaker of Jan Bols tekende van Duyse de liederen niet op uit de volksmond, maar raadpleegde hij bestaande bronnen. Bij zijn transcripties naar modern notenschrift liet Van Duyse zich vooral leiden door de tekst, om zo het oorspronkelijke ritme te kunnen reconstrueren.

Folkcorn speelt ‘Het Beste van de Wijne’, een volkse interpretatie van ‘Het haentgen van den wijne’ uit Fl. van Duyse.

(Met toestemming van Folkcorn)
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Gegevens:
- Florimond van Duyse (1903-1907) Het oude Nederlandsche lied, vijf delen, Martinus Nijhoff / De Nederlandsche Boekhandel, Den Haag / Antwerpen. Het vierde deel is een index, het vijfde deel (1922) behandelt de Souterliedekens van Willem van Zuylen van Nijevelt.
- Met muzieknotatie (moderne notatie, melodieën deels later getraceerd), 713 liederen, xxx melodieën.
- Liederenbank: titelgegevens, index van liedtitels
- DBNL: titelgegevens, teksten en melodieën, index van liedtitels
- PDF: Archive.org. De boeken zijn hier in te zien, maar (vanuit Europa, dd. 11-2010) niet langer als pdf te downloaden. Daarom hier links naar de pdf-scans van deel 1, deel 2 en deel 3.
- Achtergrond: SVM
- Biografie: wikipedia
- Geluidsopnamen: Folkcorn: (o.a.) cd Ghij Sotten.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~