Plugge dansen: De Hollantsche Schouburgh (1714-1721)

Een van de belangrijkste muziekbundels met speelmansmuziek uit de 18e eeuw is een serie getiteld de Hollantsche Schouburgh, of liever gezegd: Hollantsche Schouburgh en plugge dansen vermengelt met sangh airen, seer bequaem om op alle instrumenten gespeelt te kunnen werden. Opgeset door Servaas de Konink. Het is een verzameling van 442 melodieën, oorspronkelijk in verschillende deeltjes uitgegeven door Estienne Roger in Amsterdam, tussen 1714 en 1721. Deel 11 werd recentelijk teruggevonden, drie late deeltjes zijn zoek. In de Hollantsche Schouburgh staat veel origineel materiaal, onder andere veel dansen als allemandes, bourrees, chaconnes, courantes, gavottes, gigues en sarabandes. De muziek werd opgevoerd in de Amsterdamse Schouwburg - niet zo'n hoogstaande cultuurtempel als tegenwoordig - en in de speelhuizen (annex bordelen) van de stad.

Uit de Hollantsche Schouburgh:


En dan: wat hebben die 'plugge-dansen' te betekenen? Oude woordenboeken zijn op dit punt weinig lovend:

Plug: een niets beduidende karel, een lichtmis.
Plug: b. An incompetent or undistinguished person. Also, a man, a fellow. (slang).

Kortom, 'plug' is een scheldnaam voor arme lieden. Dat het woord in de titel van een gerenomeerde muziekserie voorkomt (net als de vaak gebruikte aanduiding 'boeren') zegt iets over de fascinatie van de gegoede burgerij uit die tijd met het 'gewone volk'.

Het woord is waarschijnlijk bedoeld om onderscheid te maken met de deftige buitenlandse (vooral Franse) muziek die erg populair was; er zal een zekere ongedwongen uitbundigheid mee zijn bedoeld.

Twee Violen en een Bas:

(met toestemming van Twee Violen en een Bas)

Wil je meer weten over de Hollantsche Schouburgh, pluggen en andere muziekseries uit de achttiende eeuw, dan doe je er goed aan de achtergrondstudie De Nieuwe Hollandsche Schouwburg 1751-1771, het einde van een tijdperk in de Amsterdamse muziek van Jos Koning te bemachtigen (eigen beheer, 2009).

Sfeerbeeld: Pieter Angellis Vrolijk gezelschap voor een herberg met een paar, dansend op de muziek van een draailierspeler (1725)

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
GEGEVENS:
- Servaas de Konink (1714 en 1730) Hollantsche Schouburgh, Amsterdam, uitgever Estienne Roger. Zeven deeltjes bewaard gebleven (van de mogelijk elf).
- Met muzieknotatie: 442 eenstemmige melodieën.
- Originelen bij de Universiteit van Amsterdam (UvA).
- Picarta (titelgegevens, voorbeeldscans)
- Liederenbank (titelgegevens, index van liedtitels, muzieknotaties)
- Papieren heruitgave: Facsimile heruitgave bij uitgeverij Drie Koningen.
- Achtergronden: Jos Koning (2009) De Nieuwe Hollandsche Schouwburg
- Biografie van Servaes de Konink.
- Luistervoorbeelden: Twee Violen en een Bas.
- En nogmaals Twee Violen en een Bas: 'de vrolijke plug' (uit de Nieuwe Hollandsche Schouwburg overigens).

NIEUW!!
De meeste bestanden op Google Drive zijn weer toegankelijk, niet via de koppelingen onder de individuele berichten, maar rechtstreeks via deze koppeling: Google Drive: Lusthof der Muziek.
- Transcriptie in abc - met hartelijke dank aan GJK!

NIEUW: originele scans per deeltje:
(Zie hier voor enkele belangrijke tips over het gebruik van het Speelmuziek-portaal.)
- HS deel 1
- HS deel 2
- HS deel 3
- HS deel 4
- HS deel 5
- HS deel 6
- HS deel 7
- HS deel 11

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~