De Lusthof der Muziek

De Lusthof der Muziek biedt een ontdekkingsreis langs 750 jaar Nederlandse en Vlaamse muziektraditie, met speciale aandacht voor grotendeels vergeten genres zoals volksmuziek, speelmansmuziek, oude dansmuziek, kunstmuziek, liedboeken, straatliederen, anonieme componisten, enzovoort. De Lusthof der Muziek is een doorgeefluik van muziekbronnen die - dankzij internet - voor het eerst sinds eeuwen weer beschikbaar zijn. Alleen, ze staan over talloze websites verspreid. Met behulp van de Lusthof hopen we te bereiken dat ze niet alleen beschikbaar, maar ook makkelijk vindbaar zijn.

The Garden of Musical Delights delves into 750 years of musical tradition in the Low Countries: Flanders and the Netherlands. Read more

18 augustus 2011

De Gruijtters' beiaardboek (1746)

Nadat de blinde beiaardier en blokfluitspeler Jacob van Eyck rond 1630 had ontdekt hoe men door te fluiten de afzonderlijke boventonen van een klok kan laten klinken, maakte de bouw en het stemmen van carillons een grote ontwikkeling door. (Zuivere) carillonmuziek was vanaf die tijd in veel steden niet meer uit het openbare leven weg te denken.

Het beiaardboek uit 1746 van de Antwerpse stadsbeiaardier Ioannes de Gruytters (Johannes de Gruijtters) is één van de belangrijkste Vlaamse bronnen van beiaardmuziek - en populaire muziek - uit de 18e eeuw. De Gruytters maakte beiaardbewerkingen van bekende melodieën en populaire deuntjes van zijn tijd: zijn handschrift vormt een staalkaart van de muziek die in de 18de eeuw van de torens klonk.

Peter Bremer speelt uit het beiaardboek van De Gruytters


De melodieen kunnen natuurlijk ook op ieder ander instrument worden gespeeld; hier speelt Paul Oorts een minuet van De Gruytters op een hommel (ook wel vlier, Noordse balk, épinette):


(De hommel is een aloud volksinstrument uit de Lage Landen; de oudste bekende hommel uit Nederland draagt het jaartal 1608. In Vlaanderen verwierf het instrument na WO II nieuwe populariteit.)
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Aanvulling oktober 2021: Onderstaande koppelingen naar individuele bestanden op Dropbox en Google Drive werken niet meer. De meeste bestanden kun je nu vinden in de volgende verzamelmap (in grote lijn chronologisch gesorteerd): Google Drive: Lusthof der Muziek.

- Oorspronkelijke titel: ANDANTEN, | marchen, gavotten, Ariaen, giguen, | Corenten, Contre-dansen, Allegro, | preludies, menuetten, trion, &.&. | Voor. Den. Beÿaart. Ofte. | Klok-Spil. | By een vergaedert ende op gestelt. | Door my | Ioannes, de, gruÿtters, | beÿart ofte klok-spilder der | stadt ende Chatedraele | TOT. ANTWERPEN | 17 46

- Een digitale scan van het originele handschrift (Antwerpen, Bibliotheek van het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium, 17.761 (hs).

- Papieren heruitgaven hier en hier.

- De inhoud van het beiaardboek bij de Nederlandse Liederenbank.

- Beginregels ('incipits') van de melodieen bij het RISM (Répertoire Internationale des Sources Musicales).

- Een flink aantal getranscribeerde (en deels bewerkte) melodieen.

- Achtergronden op de blogspot Mémoire du folk en Nord Pas-de-Calais.

- Achtergronden over de muzikale ontdekkingen van Van Eyck en de ontwikkeling van de carillonbouw in Een muziekgeschiedenis der Nederlanden (red. L.P. Grijp, Amsterdam University Press, 2001.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Geen opmerkingen:

Een reactie posten