De Lusthof der Muziek

De Lusthof der Muziek biedt een ontdekkingsreis langs 750 jaar Nederlandse en Vlaamse muziektraditie, met speciale aandacht voor grotendeels vergeten genres zoals volksmuziek, speelmansmuziek, oude dansmuziek, kunstmuziek, liedboeken, straatliederen, anonieme componisten, enzovoort. De Lusthof der Muziek is een doorgeefluik van muziekbronnen die - dankzij internet - voor het eerst sinds eeuwen weer beschikbaar zijn. Alleen, ze staan over talloze websites verspreid. Met behulp van de Lusthof hopen we te bereiken dat ze niet alleen beschikbaar, maar ook makkelijk vindbaar zijn.

The Garden of Musical Delights delves into 750 years of musical tradition in the Low Countries: Flanders and the Netherlands. Read more

14 september 2011

Hs. 'Dansmuziek Haarlem 1891'

Het onderwerp van deze bijdrage is een anonieme, handgeschreven verzameling dansmuziek uit Haarlem van rond 1891: wals, polka, mazurka, galop, mars en variaties daarop vormen het leeuwendeel. Het is salon- en ballroommuziek, populair aan het einde van de negentiende eeuw.

After the ball (een nogal verknipte versie, naar het origineel van C.K. Harris) uit het derde handschrift Haarlem 1891:


De verzameling illustreert hoe aan het eind van de 19e eeuw de wereld snel 'kleiner werd'. De industrialisatie was in volle gang. De eerste publieke radio-uitzendingen zouden weliswaar nog tot rond 1920 op zich laten wachten, maar de voorlopers van de latere massamedia deden hun invloed gelden. Zo werden er vanaf 1875 in Amsterdam straatorgels verhuurd, en in het laatste decennium van de eeuw begon de commerciële productie van grammofoonplaten gestalte te krijgen. Ook de invloed van het almaar groeiende aantal internationale reizigers en van nieuwe, grootschalige druktechnieken speelden een belangrijke rol.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat het huiselijke repertoire rond deze tijd zeer internationale trekken vertoont; Nederlands is het nauwelijks meer te noemen. Wel geven de blaadjes een indruk van de muzikale sfeer in Nederlandse huiskamers vóórdat de gevarieerde toepassing van elektriciteit de muziek in al zijn aspecten ging beïnvloeden.

Als voorbeeld kan dienen 'After the ball', geschreven door de Amerikaanse componist Charles K. Harris. Dit was naar verluidt het eerste lied waarvan de bladmuziek in miljoenvoud werd verkocht. In onderstaand youtube-filmpje komt de componist zelf aan het woord, enkele decennia nadat het lied tot een internationale hit was uitgegroeid.



De melodie kwam in het 'dagelijks gebruik' terecht, en daarbij zet ieder het naar zijn eigen hand. Hoe gevarieerde resultaten dit kan opleveren toont dit filmpje met sologitaar:


De handschriftjes 'Haarlem 1891' werden tesamen gevonden tussen de bladzijden van een gedrukt muziekboek uit Haarlem. De verzameling bestaat uit drie delen, waarvan in eentje het jaartal 1891 voorkomt, terwijl verschillende traceerbare melodieen van kort daarna stammen. Oorspronkelijk waren de bladen mogelijk van één en dezelfde eigenaar. Momenteel zijn ze in privébezit.

Met hartelijke dank aan Jac voor het beschikbaar stellen van de originelen! (En dat anderen zijn lichtend voorbeeld mogen volgen... ;-)
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
En dan hier, without further ado, de drie handschriftjes:

Handschrift Haarlem 1891 (1): PDF Haarlem-1 (klik met je rechtermuisknop op de link en selecteer 'koppeling opslaan als')

Handschrift Haarlem 1891 (2): PDF Haarlem-2

Handschrift Haarlem 1891 (3): PDF Haarlem-3
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

Geen opmerkingen:

Een reactie posten