Muzijk Boeck van Van Starkenborgh (1720)

Nog niet zo lang geleden werd een Gronings handschrift herontdekt, een manuscript met de titel 'Edzert Jacob Tiarda van Starkenborgh mijn muzijk Boeck Anno Domini 1720'. Het bevat 76 dansen, drie liederen met franse tekst en tien geestelijke liederen.

Blijkens ingelegde aantekening was dit boek een geschenk van jhr. G. Alberda van Menkema aan jhr. mr. E. Tjarda van Starkenborgh. Zeer waarschijnlijk is het zodoende het eigendom geweest van Edzard Jacob Tjarda van Starkenborgh, heer van Middelsteweer in Noord-West Groningen, bij Leens.

Edzart Jacob Tjarda van Starkenborgh hoorde tot de Noord-Nederlandse regentenklasse. Hij werd geboren in 1700 in Leens, West-Groningen, waarschijnlijk op de borg Verhilversum. Hij was het achtste kind uit het huwelijk van Edzard Jacob Tjarda van Starkenborgh (1657-1716) en diens tweede vrouw Anna Habine Lewe (1665-1738).

Op ongeveer twintigjarige leeftijd begint Edzart jr. aan zijn muziekboek. Hij vertrekt naar Middelstewehr in Oost-Friesland (Duitsland, ten noorden van Emden), waar hij in 1727 of 1729 trouwt met Elisabeth von Diepenbrock, erfdochter van Middelstewehr, op dat moment ca. 14 jaar oud. Edzart Jacob Tjarda wordt door dit huwelijk heer van Middelstewehr. Zijn vrouw overlijdt drie jaar na hun huwelijk, in 1730, bij de geboorte van hun eerste kind, Anna Habina Tjarda van Starkenborgh.

Edzart schopt het tot president van het Koninklijk Pruisisch Hofgerecht van het vorstendom Ost-Friesland en wordt lid van de Oostfriese Ridderschap.

Waarschijnlijk overlijdt Edzart in 1749 in Middelstewehr, ongeveer 49 jaar oud. Volgens andere bronnen daarentegen, waarin hij vermoedelijk is verwisseld met een andere E.J.T. van Starkenborgh, hertrouwt hij in 1768 met Rutgera Christina Elisabeth van Dongen en zou hij in 1792 of 1793 zijn overleden.

Flip Rodenburg (van folkgorep Törf) heeft dit handschrift niet alleen getranscribeerd, maar tevens onderzoek gedaan naar de oorsprong ervan. In het handschrift staan een aantal tweestemmige stukjes met een ongewoon, 'fanfare-achtig' karakter. Verder zijn er overeenkomsten met gedrukte verzamelingen zoals de Oude en nieuwe Hollantse Boeren Lieties en Contredansen en de Hollantsche Schouburg, en met manuscripten zoals dat van Hanekuijk.

Om een goed beeld van de inhoud te krijgen heeft Flip bij de transcriptie zo veel mogelijk geprobeerd om speelbare versies te construeren.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Achtergronden

Aanvulling oktober 2021: Onderstaande koppelingen naar individuele bestanden op Google Drive werken niet meer. De meeste bestanden kun je nu vinden in de volgende verzamelmap (in grote lijn chronologisch gesorteerd): Google Drive: Lusthof der Muziek.

- Transcriptie in musicXML.
- Transcriptie in MS word.
- Transcriptie in PDF.

- Huidige verblijfplaats van het ms. in de Groninger Archieven (Groninger archieven, Archief 581 Familie Tjarda van Starkenborgh (1), 1500 – 1919).
- Website van Folkgroep Törf.
- In Wikipedia zijn interessante beschrijvingen te vinden over de verschillende Groningse borgen waar dit manuscript zijn actieve leven waarschijnlijk heeft gesleten, zoals de Menkemaborg, Starkenborg en Rensumaborg.

Referenties
www.archieven.nl
edzard jacob tjarda van starkenborgh 1700-1791 (met een portret van Edzart Jacob Tjarda).
Verhildersum, de borg
nazatendevries.nl
edzard jacob tjarda van starkenborgh 1657-1716

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~