Liedboek van Zeghere van Male (1542)

Het ‘Liedboek van Zeghere Van Male’ is gedateerd 1542. Er staat polyfone muziek in zoals die ten gehore werd gebracht in het huishouden van Zeghere van Male, een welgestelde Brugse linnenhandelaar.


(Uitvoering: Capilla Flamenca, details onderaan de pagina)

Titelblad van een van de stemboeken

Alle afbeeldingen afkomstig uit: (Cambrai, ms. 125-128)

Dit liedboek is een van de weinige werken waar alle vier de stemboeken (tenor, contratenor, bassus en superius) van bewaard zijn gebleven. Het bevat 229 liederen, verdeeld over een verscheidenheid aan genres. Er staat zowel religieus als wereldlijk repertoire in. Franse chansons en Latijnse motetten hebben de overhand, maar ook enkele Italiaanse madrigalen, instrumentale stukken (hofdansen) en Nederlandse polyfone liederen. Kortom, er bestond in Europa al vroeg een intensieve culturele uitwisseling! Ook Nederlandse polyfone liederen, hier vertegenwoordigd met titels als Ghequest ben ic, Mijn hert altijt heeft verlanghen, Druck en verdriet hebbe ic outfanghen, en het wat onheilspellende Het was my wel te vooren gezeyt hadden een brede verspreiding en circuleerden bijvoorbeeld in Duitsland en Noord-Italië.

Trompetter uit het liedboek van Zeghere van Male


In het liedboek zijn werken te vinden van diverse componisten, zoals Josquin, Mouton, Willaert, Sermisy, De Hondt en Hellinck. Het boekwerk onleent zijn bijzondere charme met name ook aan de overdadige hoeveelheid veelal humoristische miniaturen waar het mee verluchtigd is.

Violist uit het liedboek van Zeghere van Male


Die humor zal soms ook wel goed van pas zijn gekomen, want de teksten zijn weliswaar zeer poëtisch, maar niet altijd even opbeurend:

Ghequetst ben ic van binnen,
Duerwont mijn hert soe seer,
Van uwer ganscher minnen
Ghequetst soe lanc soe meer.
Waer ic my wend, waer ic my keer,
Ic en can gherusten dach noch nachte;
Waer ic my wend, waer ic my keer,
Ghy sijt alleen in mijn ghedachte.

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Gegevens:
[Het liedboek van Zeghere van Male] (1542) handschrift, vier stemboekjes, afkomstig uit Brugge, bewaard in de Bibliothèque municipale van Cambrai (Kamerijk), BM 125-128.
- Kenmerken: Met muzieknotatie (mensuraalnotatie, zonder maatstrepen), 229 vierstemmige liederen met melodie; negen Nederlandstalig liederen en enkele instrumentale nummers (hofdansen).
- Liederenbank: 11 Nederlandstalige liederen, soms met tekst.
- CMME: titelgegevens, index van liedtitels, sommige nummers vierstemmig ingevoerd.
- Scans: (overzicht); klik op Cambrai, BM 125-128.
Of klik gelijk door naar de afzonderlijke stemboekjes:
- Scans: (tenor)
- Scans: (contratenor)
- Scans: (bassus)
- Scans: (superius)
- DBNL: achtergronden
- Achtergronden: Alamire foundation
- Achtergronden: artikel (pdf)
- Meer achtergronden in het omvangrijke boek Een muziekgeschiedenis der Nederlanden, hfdst. 20, blz. 128.
- Opname: Capilla Flamenca, cd Het liedboek van Zeghere van Male, Eufoda 1155.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~