(Op de site van de KB Nederland)
Het Gruuthuse-handschrift, dat tussen ongeveer 1395 en 1408 in Brugge is ontstaan, bevat de oudste verzameling liederen compleet met muziek die in het Nederlands is overgeleverd. Bovendien is het ook nog een van de grootste: pas 150 (!) jaar later verschijnt er een (gedrukte) bundel van vergelijkbare omvang. Het Gruuthuse-handschrift bestaat uit drie delen: een met gebeden, een met liederen en een met gedichten. In het gedeelte met de 147 liederen (‘het liedboek’) staan onder andere het beroemde Egidiuslied en het Kerelslied. Er staan veel wereldse liefdesliederen in. De muzieknotatie in het Gruuthuse-handschrift is echter nogal ongebruikelijk, en lastig te interpreteren.
Fragment van blz. 12 uit het Gruuthuse-handschrift, met de melodie in streepjesnotatie.
Er zijn verschillende pogingen gedaan om de tekst op de melodie te passen en diverse zangers en muzikanten hebben dankbaar van dit unieke manuscript gebruik gemaakt, zoals
Fala Música: Lied II.42 (rondeel): So wie bi nachte gherne vliecht
(Deze en meer opnamen bij de KB.)
Het handschrift sprak ook vroeger al zeer tot de verbeelding, getuige deze eind-19e-eeuwse persiflage op het Kerelslied (melodie van Florimond van Duyse, tekst Julius De Geyter), gezongen door RUM.
De integrale fascimile van al dit moois (en heel veel meer!) is prachtig gepubliceerd op de website van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag (de html-versie aldaar is het meest gebruiksvriendelijk).
Tot slot een afbeelding waarvoor plaats en tijd van deze bijdrage enigszins opgerekt moeten worden. Echter, omdat genoteerde muziek uit deze tijd aanzienlijk schaarsers is dan de afbeeldingen van muzikanten ziet de Vrolijke Plug niet zo snel een andere kans om dit moois aan u voor te leggen. Het is één van een tiental afbeeldingen van muzikanten in de Cod. Pal. germ. 848 - Große Heidelberger Liederhandschrift (Codex Manesse) Zürich, ong. 1300-1340.
Het is een afbeelding die de Plug om verschillende redenen intrigeert: het is een zoekplaatje waarop vedels, fluit, trommel, doedelzak, psalterium en schalmei te vinden zijn; speelden ze in die bezetting samen en hoe zal dat geklonken hebben? En, wat is men van plan met de centrale muzikant op het tapijtje: staan ze echt op het punt om hem, op het teken van de vorst, in de lucht te tossen? En tot slot, waren streepjes destijds inderdaad zo in de mode? Wie het weet, mag het zeggen!
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Gegevens:
Aanvulling oktober 2021: Onderstaande koppelingen naar individuele bestanden op Dropbox en Google Drive werken niet meer. De meeste bestanden kun je nu vinden in de volgende verzamelmap (in grote lijn chronologisch gesorteerd): Google Drive: Lusthof der Muziek.
Het Gruuthuse-handschrift (ong. ongeveer 1395-1408), Zuidelijke Nederlanden. ,
- 147 liederen met muzieknotatie (verticale streepjes), zonder maatstrepen.
- Koninklijke Bibliotheek (NL): Scans en nog véél meer.
- Liederenbank: titelgegevens, index van liedtitels, van veel liederen de tekst.
- DBNL: editie K. Heeroma, met (geïnterpreteerde) moderne muzieknotaties.
- Achtergronden: (KB)
- Achtergronden: (Huygens Instituut)
- Achtergronden: Enige geschiedenis.
- Achtergronden: New Folk Sounds (PDF)
- Achtergronden: De fiere nachtegaal: het Nederlandse lied in de middeleeuwen door Louis Peter Grijp en Frank Willaert
- Video: Kadril (Kerelslied)
- Geluidsopnamen: het Paul Rans ensemble (een van de legenden van de Vlaamse revival); Kadril, cd. Pays, Kerelslied.
- Discografie: van door de wetenschappers historisch verantwoord geachte opnamen.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Geen opmerkingen:
Een reactie posten